Αναρωτηθήκαμε ξανά και ξανά αν οι φοιτητικές εκλογές αποτελούν τελικά σοβαρή υπόθεση και αν θα άξιζε να ασχοληθούμε. Γενικότερα το εκλογικό δικαίωμα, όπως και κάθε δικαίωμα, δε χαρίστηκε απλόχερα από το αστικό κράτος αλλά είναι αιματοβαμμένη κατάκτηση της εργατικής τάξης. Ως τέτοιο αξίζει σαφώς να το αναλύσουμε και να προσπαθήσουμε να το επεκτείνουμε. Αν η πλουτοκρατία μπορούσε να επιβάλλει μιαν απόλυτη δικτατορία θα το έπραττε χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Όμως, αναγνώρισε πως η πολιτική του χαμαιλέοντα αποδίδει μεγαλύτερη σταθερότητα. Η ουσιαστική σύσταση των φοιτητικών συλλόγων έρχεται μεταπολιτευτικά και οι απαιτήσεις αυτές αποτυπώνονται στα καταστατικά τους. Στη δεδομένη συγκυρία οι ελεύθερες φοιτητικές εκλογές μετά από μια περίοδο τρομοκρατίας αποτελούν όντως κατάκτηση με περιεχόμενο. Όμως, αν τότε σήμαινε ωριμότητα του φοιτητικού κινήματος, σήμερα δεν ισχύει το ίδιο. Σ’ αυτό το πλαίσιο οι φοιτητικές εκλογές δεν αποτελούν το ύψιστο δημοκρατικό δικαίωμα του φοιτητή, ούτε παρακολουθούν με ακριβή απόκριση το τυρβώδες των συσχετισμών διάθεσης και δύναμης: έχουν περισσότερο το ρόλο του δείκτη ωριμότητας των φοιτητών, που καταγράφεται επ’ ευκαιρία. Οι φοιτητικές εκλογές αποτυπώνουν την ανάγκη μιας συγκεκριμένης εποχής στην οποία ο κοινοβουλευτισμός είναι αρκετά προωθημένο αίτημα. Γι’ αυτό και προκύπτουν μοντέλα οργάνων όμοια με αυτά της «ανώτερης» κλίμακας του πολιτικού συστήματος. Παρ’ όλα αυτά, οι σύλλογοι ιδρύονται ως σωματεία. Είναι υπερδομές, υβρίδια οργάνων άμεσης και έμμεσης δημοκρατίας και αυτό είναι από μόνο του αρκετά ριζοσπαστικό. Πλάι στο ολιγαρχικό Διοικητικό Συμβούλιο(ΔΣ) υπάρχει το αμεσοδημοκρατικό όργανο της Γενικής Συνέλευσης(ΓΣ).
Αν υπήρχε η δυναμική να απαιτήσουμε κατάργηση των ΔΣ και πέρασμα όλης της εξουσίας στις ΓΣ, θα το κάναμε. Όμως, αυτό δεν θα καταργούσε τον αναπόφευκτο δυισμό μεταξύ της ΓΣ και ενός ολιγάνθρωπου σχηματισμού που θα είχε πλέον το ρόλο του εκπροσώπου και όχι του αντιπροσώπου. Ο δυισμός αυτός είναι καθαρά αποτέλεσμα της πρακτικής αδυναμίας να μετέχει μεγάλος πληθυσμός(για παράδειγμα ο σύλλογος μας αποτελείται από χιλιάδες ατόμων) σε μεικτές διαδικασίες εκτός συλλόγου. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε το ΔΣ, το οποίο αναλαμβάνει πρακτικά εν λευκώ θητεία ενός χρόνου, μέσα στον οποίο τα γεγονότα αναπόφευκτα ξεπερνούν τους συσχετισμούς κατά τη στιγμή της εκλογής, με επιτροπές άμεσα διοριζόμενες από τη ΓΣ, άμεσα υπόλογων και αιρετών απ’ αυτή και με θητείες μικρότερων διαστημάτων. Έτσι, θα περιορίζαμε δραστικά φαινόμενα αυθαιρεσίας κατά τη συνδιαλλαγή στα όργανα συνδιοίκησης του πανεπιστημίου και αποφάσεων που λαμβάνονται ερήμην του συλλόγου. Με τον τρόπο αυτό θα τερματιζόταν η άσκηση παραταξιακής πολιτικής, που προκύπτει από την απρόσωπη διαδικασία της εκλογής αντιπροσώπων γενικά και θα ανοιγόταν ο δρόμος για τη συλλογικοποίηση της. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε λεπτομέρειες στο πρόταγμα μας, όμως αυτές θα ήταν καλύτερο να αποτελέσουν πεδίο συζήτησης σε μια ενδεχόμενη διάθεση αλλαγής του τρόπου λειτουργίας των συλλόγων. Βέβαια, αυτή η συζήτηση θα αργήσει ακόμα αρκετά να γίνει, διότι δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι καταλύτες. Αυτό το γνωρίζουμε καλά.
Σε αντίθεση με αυτό που προτάσσουμε ως πολιτικά ορθό τρόπο λειτουργίας του συλλόγου, σήμερα ισχύει ένα διαφορετικό, το γνωστό θεσμικό και κοινωνικό πλαίσιο. Από τη μια οι συνελεύσεις έχουν ποικιλοτρόπως απαξιωθεί, όπως και η αναγκαιότητα του φοιτητικού συνδικαλισμού και από την άλλη έχει υμνηθεί και προβληθεί ο ρόλος των ΔΣ. Με άλλα λόγια απαξιώνεται η συλλογική άσκηση πολιτικής και γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί ένα συγκεντρωτικό, ατομικιστικό μοντέλο ως αποτελεσματικότερο. Εκεί έρχονται οι φοιτητικές παρατάξεις...
Θα διακρίνουμε πολλά χρώματα αλλά στην πραγματικότητα δε διακρίνουμε παρά δύο κατηγορίες πολιτικών δυνάμεων. Δυνάμεις αντιδραστικές, προερχόμενες από κυβερνητικά κόμματα, σαμποτάρουν διαρκώς τις ΓΣ στους συλλόγους τους. Από την άλλη υπάρχουν δυνάμεις που αμφιταλαντεύονται, ανάλογα με τη γραμμή, ανάμεσα στο ΔΣ και τη ΓΣ, με άξονα πάντα την υποβάθμιση του ρόλου της ΓΣ. Αξίζει όμως για μια ακόμα φορά να γίνει αναφορά στον τρόπο με τον οποίο δρουν.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ: Προωθεί εδώ και χρόνια το μοντέλο του ανέμελου και εν πολλοίς απροστάτευτου φοιτητή. Έρχεται ως προστατευτικός μανδύας που «νοιάζεται» για τις ανάγκες του φοιτητή. Ασκεί την πολιτική όπως ξέρει να την ασκεί: από τη μια με το κλασικότερο των φασιστικών τεχνασμάτων «άρτος και θέαμα» και από την άλλη με τρομοκρατία. Στο σύλλογο της λάμπει δια της απουσίας της στις ΓΣ, ενώ ζητάει ψήφους για να λάβει τη ρομφαία της στο ΔΣ. Όπου κυριαρχεί αποτρέπει τις ΓΣ, ενώ υπάρχει περίπτωση σχολής στην οποία έχει καταλύσει και την εκλογική διαδικασία. Για του λόγου το αληθές, θα επανέλθουμε σύντομα αφού τελειώσουμε τη διερεύνηση του θέματος.
ΠΑΣΠ: Η –προς το παρόν- κυβερνητική παράταξη, αρνείται δημοσίως τον ίδιο της τον εαυτό(βλ. εκπρόσωπος της παράταξης σε ΓΣ «δεν είμαστε παράταξη του ΠΑΣΟΚ»). Είναι πιο επικίνδυνη από τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ γιατί αφενός εφαρμόζει τις ίδιες ακριβώς τεχνικές μ’ αυτήν, αφετέρου ασκεί πολιτική χαμαιλέοντα. Ενδύεται το μανδύα του αριστερού, του σοσιαλιστή. Στην προεκλογική της προπαγάνδα υποδύεται το παιδί της γενιάς του πολυτεχνείου. Στις θέσεις της μεταφέρει αυτούσια την αιματοβαμμένη κυβερνητική γραμμή.
Η αδυναμία των δύο παραπάνω παρατάξεων να επιβληθούν στις ΓΣ(και εφόσον η τακτική «τραινάκι» δεν αποδίδει ιδιαίτερα στο σύλλογο μας) τις έχει οδηγήσει ενίοτε σε στήριξη από κοινού δήθεν αυτόνομων ομάδων που δημιουργούνται ευκαιριακά για να περάσουν μιαν απόφαση. Ως ΡΑΚΙ δηλώνουμε ανοιχτά ενάντιοι σ’ αυτή την κατάχρηση της έννοιας της αυτονομίας και την πολιτική ηθική αυτών των ομάδων. Θέτουμε τον προβληματισμό: εφόσον αυτές οι δύο παρατάξεις δεν εκφράζουν άμεσα τις αποφάσεις του συλλόγου, γιατί βγαίνουν τόσο δυναμωμένες από τις κάλπες του;
Στον υπότιτλο του κειμένου μιλούμε για εισαγωγή στην κριτική των φοιτητικών παρατάξεων. Θεωρούμε λεπτό το να ασκήσουμε κριτική σε αριστερές δυνάμεις αυτή τη στιγμή, προεκλογικά, καθότι υπάρχει πολιτική και ιδεολογική συγγένεια, οπότε η κριτική θα πρέπει να είναι εμβριθής και πλατύτερη και σε καμία περίπτωση αφοριστική όπως η κριτική που αφορά της κατάπτυστες κυβερνητικές οργανώσεις. Προέχει στην παρούσα φάση να μη βγουν δυναμωμένες με κανένα τρόπο αυτές οι άκρως αντιδραστικές δυνάμεις από την εκλογική διαδικασία. Ας λάβουμε όμως τώρα θέση ως Ριζοσπαστική Αυτόνομη ΚΙνηση.
Στις φετινές εκλογές δε λαμβάνουμε μέρος ως ΡΑΚΙ. Δε διαφωνούμε με το να λάβεις μέρος στις εκλογές, να διεκδικήσεις θέση στο ΔΣ υπό μια αυστηρή προϋπόθεση: να χρησιμοποιήσεις παρεμβατικά τη θέση σου. Ριζοσπαστική πολιτική μπορεί να ασκηθεί σε οποιοδήποτε όργανο, όμως αυτό δεν αποτελεί ικανή δικαιολογία για τη διατήρηση του. Σε γενικές γραμμές, θεωρούμε την αποχή, όχι μόνο από τις εκλογές, επιζήμια. Αν δεν υπάρχει πολιτική δύναμη που να εκφράζει κάποιον, τότε δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να μη δημιουργήσει τη δική του βάση. Ο λόγος που δε λαμβάνουμε μέρος είναι καθαρά το ότι το εγχείρημα μας βρίσκεται σε εμβρυακή μορφή, οπότε δεν θεωρούμε πως έχουμε το ηθικό δικαίωμα να ζητήσουμε τη στήριξη των συναδέλφων μας, όπως για παράδειγμα γελοιωδώς πράττει η ΑΡΕΝ επί σειρά ετών στο σύλλογο μας. Μέχρι τις επόμενες εκλογές δεσμευόμαστε να δράσουμε πρωτίστως προς την εκπλήρωση του προτάγματος που εκφράζουμε ήδη στην αρχή του κειμένου με παρεμβάσεις στα όργανα του συλλόγου. Σας καλούμε να πλαισιώσετε έμπρακτα το εγχείρημά μας. Το μόνο που μπορούμε να απαιτήσουμε τη δεδομένη στιγμή είναι να πράξει ο καθένας κατά συνείδηση.
Ριζοσπαστική Αυτόνομη ΚΙνηση
